Tekst: Boudewijn Warbroek. Foto’s: Piet Bouts archief.
In 2002 bezorgde Feyenoord een compleet nieuwe generatie supporters haar eigen Europese succes. Na de Europacup 1 in 1970 en de eerste UEFA Cup in 1974, werd 28 jaar later het onmogelijke gepresteerd: in een zinderende wedstrijdenreeks werd voor de tweede keer in de clubgeschiedenis de UEFA Cup veroverd. Supporters, maar ook de spelers en technische staf van toen zijn tot op de dag van vandaag trots. Of, zoals Bonaventure Kalou zegt: “Het was als een droom waarin alles samenkwam. We sloten het seizoen af in ons eigen stadion met een grote prijs.”
Op 8 mei 2021, exact negentien jaar na de met 3-2 gewonnen finale tegen BvB Dortmund, verschijnt het boek ‘2002: De Europese helden van Feyenoord’. De auteur, Jesper Langbroek, is zelf geboren in 1996. Maar dit heeft hem er niet van weerhouden om een boek te schrijven waarin het succesjaar op een geloofwaardige manier tot leven wordt gewekt. Voor supporters die het succes van nabij hebben meegemaakt, is het een heerlijk boek om bij weg te dromen; om al die emotioneel doorleefde momenten in het hoofd nog eens de revue te laten passeren. Opeens is de UEFA Cupwinst weer heerlijk dichtbij.
HET DERDE BOEK
Het boek van Jesper Langbroek is het derde dat over het succes van 2002 is geschreven. In 2009 was Hand in Hand-redacteur Gerrit-Jan van Heemst de eerste die het verhaal te boek stelde, in ‘De dag van Pim en Pierre’. Dit boek bood destijds een onthullende blik achter de schermen. Van Heemst legde nauwgezet bloot hoe gespannen de verhouding tussen trainer Bert van Marwijk en de spelersgroep soms was, en hoe bepalend dit bleek te zijn voor het uiteindelijke succes. Van Marwijk hield zelf de touwtjes in handen, maar gaf de spelers in het veld meer vrijheid en ging ook geregeld met de meest ervaren jongens in gesprek. Daardoor ontstond gaandeweg een steeds betere chemie. Drie jaar na Van Heemst publiceerde Jeroen van den Berg ‘Feyenoord 2002, reconstructie van een gouden jaar’. Dit is een eveneens prima geschreven boek, waarin het gehele seizoen stapsgewijs voorbijkomt. Waar Van Heemst hoofdrolspelers interviewde, putte Van den Berg hoofdzakelijk uit bestaande bronnen, waaronder ‘De dag van Pim en Pierre’. Maar dit maakte het boek niet minder aantrekkelijk.
VAN ONO TOT KALOU
Jesper Langbroek heeft gekozen voor weer een andere werkwijze. Hij heeft geprobeerd om werkelijk álle betrokkenen voor zijn boek te interviewen. Dit is grotendeels gelukt. Slechts een handjevol oud-spelers ontbreekt. Chris Gyan werkte om gezondheidsredenen niet mee. Ook Mauricio Aros, Civard Sprockel en Leonardo I ontbreken. Verder komt iedereen aan het woord, van Shinji Ono, Bonaventure Kalou, Brett Emerton, Johan Elmander, Jon Dahl Tomasson en Tomasz Rząsa tot Pierre van Hooijdonk, Paul Bosvelt, Robin van Persie, Jorien van den Herik en Rob Baan. Over twee inmiddels overleden betrokkenen, keeperstrainer Pim Doesburg en materiaalman Carlo de Leeuw, worden door anderen in het boek warme woorden uitgesproken. Behalve bijna alle oud-spelers en mensen van de technische staf, heeft Jesper Langbroek ook diverse supporters geïnterviewd. Toenmalig verzorger Gerard Meijer heeft het voorwoord verzorgd. Hierdoor ontstaat een breed, welhaast volledig beeld van het Europese succes.
HOOGTEPUNT
Alle geïnterviewde oud-spelers hebben één ding gemeen: nog steeds zijn ze onverholen trots op het bereikte resultaat. Voor de meesten is het winnen van de UEFA Cup het absolute hoogtepunt in hun loopbaan geweest. Ook spelers die een relatief kleine inbreng hebben gehad, zijn nog altijd blij dat ze op het veld hebben gestaan. Ferry de Haan, die in de finale vijf minuten voor tijd inviel, zegt in het boek: “Dat ik in de finale weer mijn bijdrage kon leveren, voelde goed. Ik was toch een van de spelers die op het veld mocht staan. Dat is het hoogtepunt van mijn carrière. Een Europese hoofdprijs winnen, dat kunnen er niet veel zeggen.” Leonardo II, die in de uitwedstrijd tegen Freiburg als rechtsback 90 minuten volmaakte: “Eén ding pakken ze mij nooit meer af. Ik heb de UEFA Cup gewonnen.” Dat spelers als Ferry de Haan en Leonardo II aan het woord komen, is een van de sterke punten van het boek. Grote namen als Van Hooijdonk en Bosvelt duiken met enige regelmaat op in de publiciteit, en hebben al meer dan eens hun zegje gedaan over het winnen van de UEFA Cup. Uiteraard mogen zij in een boek als dit niet ontbreken —al was het maar vanwege Pierres beslissende doelpunten en omdat Bosvelt als enige geen minuut miste van de gehele Europese campagne — maar juist de toevoeging van interviews met minder bekende spelers maakt het beeld compleet.
HEEL DANKBAAR
Daarnaast is het knap dat de schrijver in contact is gekomen met oud-spelers als Shinji Ono, Brett Emerton en Bonaventure Kalou. Hoewel zij allang weer in hun geboorteland wonen, respectievelijk Japan, Australië en Ivoorkust, hebben Feyenoord en de supporters nog altijd een warme plaats in hun hart. Zo zegt Shinji Ono, die op 41-jarige leeftijd in Japan nog steeds voetbalt op het hoogste niveau: “Ik wil de supporters bedanken voor de steun die ze mij altijd hebben gegeven. Vanaf het moment dat ik bij Feyenoord kwam, hebben ze mij met open armen ontvangen. Ik kan me de Japanse vlaggen in het stadion nog goed herinneren. Ik ben daar heel dankbaar voor.” In het boek wordt aan de hand van de vele interviews beschreven hoe Feyenoord in 2002 een steeds hechter collectief wordt. In het begin van het seizoen acteert de ploeg wisselvallig, maar gaandeweg wordt zij steeds sterker. Het elftal is een perfecte mix van ervaren spelers en jong talent. De dragende spelers, Pierre van Hooijdonk, Paul Bosvelt, Kees van Wonderen en Patrick Paauwe, hebben een bezetenheid die niet alleen aanstekelijk werkt op ploeggenoten, maar in veel gevallen ook doorslaggevend blijkt te zijn.
BESTE TEAM
Feyenoord stroomde het UEFA Cuptoernooi in na een grotendeels mislukt avontuur in de Champions League. Bosvelt: “Het was een bonus dat we doorgingen in de UEFA Cup. We wisten dat de finale in onze eigen Kuip was, maar niemand hield er rekening mee dat we daar zouden eindigen. Dat kwam gewoon niet in je op. Pas later dat seizoen zou alles op zijn plek vallen.” Bert van Marwijk: “We hebben de UEFA Cup niet gewonnen omdat we de beste spelers van Europa hadden, of het meeste geld. We hadden het beste team.” En assistent-trainer John Metgod: “We werden uitgeschakeld in de groepsfase van de Champions League, daar baalde iedereen flink van. Die teleurstelling hebben we omgezet in de ambitie om zover mogelijk te komen in de UEFA Cup. De groep zette zijn tanden erin en liet niet meer los.”
EIGEN KRACHT
Een van de sterke punten van het seizoen 2001- 2002 was dat Feyenoord zich eigenlijk nooit echt aanpaste aan de tegenstander. Waar mogelijk ging Van Marwijk uit van de eigen kracht van zijn elftal. Daarnaast leunde de trainer deels op zijn ervaren spelers. Kees van Wonderen: “We waren zelfverzekerd en kregen een onoverwinnelijk gevoel. Elke wedstrijd stapten we het veld op met het idee: wie doet ons wat? Dat was heerlijk voetballen.” Edwin Zoetebier: “Normaliter kun je als Feyenoord niet winnen van Inter Milan of Dortmund. Maar wij waren een geoliede machine en een hecht team, dat is een kwaliteit die je niet kunt kopen.”
RECONSTRUCTIE
Hoogtepunt van het boek is een reconstructie van de finaledag, samengesteld aan de hand van citaten van diverse geïnterviewden. Daarin benoemt Pierre van Hooijdonk het thuisvoordeel dat Feyenoord genoot: “De sfeer in het stadion gaf me de hele wedstrijd lang een geweldige energie. Op de tribunes zaten zoveel Feyenoord-supporters. Er was een geel-zwarte zee van Dortmund, maar je kon zien waar die ophield. Vanaf dat punt was het alleen maar Feyenoord. Het heeft ons zeker geholpen. Ik twijfel of we in een ander stadion hadden gewonnen.” Al met al is ook dit derde boek over 2002 meer dan de moeite waard. Wie erbij was, moet het zeker lezen. Voordat je het weet, zit je er weer middenin. En dat is een heerlijk gevoel, veel beter dan de actualiteit van 2021.
Jesper Langbroek ‘2002: De Europese helden van Feyenoord’
Uitgever: Verse Lucht Den Haag
200 pagina’s / 20,02 euro
Verkrijgbaar via webshop.defeijenoorder.nl
